ദക്ഷാ മനു 

(KVARTHA) ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ സംഭാലിലുള്ള ഷാഹി ജമാമസ്ജിദ്, ഇന്ത്യയില്‍ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ക്ഷേത്ര-മസ്ജിദ് ചര്‍ച്ചകളിലെ ഏറ്റവും പുതിയ വിവാദമായിമാറിയിരിക്കുന്നു. ചരിത്രപ്രസിദ്ധമായ ഹരിഹര്‍ ക്ഷേത്രത്തിന് മുകളിലാണ് മസ്ജിദ് നിര്‍മ്മിച്ചതെന്ന ഹിന്ദുത്വ സംഘടനകളുടെ അവകാശവാദങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍, ആരാധനാലയ നിയമത്തെക്കുറിച്ചും അത് നടപ്പാക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും ചോദ്യങ്ങള്‍ ഉയര്‍ന്നുവന്നിട്ടുണ്ട്. എന്നാല്‍ എന്തുകൊണ്ടാണ് ഈ തര്‍ക്കങ്ങള്‍ തുടര്‍ച്ചയായി ഉയര്‍ന്നുവരുന്നത്, അവയില്‍ നിന്ന് ആര്‍ക്കാണ് നേട്ടം?

എന്താണ് വിവാദത്തിന് കാരണം?

ഷാഹി ജുമാ മസ്ജിദ്  കല്‍ക്കി പ്രഭുവിന് സമര്‍പ്പിക്കപ്പെട്ട ക്ഷേത്രമാണെന്ന് അവകാശപ്പെട്ട് 2024 നവംബറില്‍ സമര്‍പ്പിച്ച ഹര്‍ജിയിലാണ് തര്‍ക്കം ആരംഭിച്ചത്. മസ്ജിദ് കമ്മിറ്റിയെ അറിയിക്കാതെ പള്ളിയുടെ സര്‍വേ നടത്താന്‍ കോടതി ഉടന്‍ ഉത്തരവിട്ടു. ഖനനം നടക്കുമെന്ന കിംവദന്തികള്‍ പരന്നു, നാട്ടുകാരും പോലീസും തമ്മില്‍ അക്രമാസക്തമായ സംഘര്‍ഷത്തിന് കാരണമായി. അക്രമത്തില്‍ ആറ് പേര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടു. പ്രതിഷേധക്കാരോട് പൊലീസ് വളരെ  നിഷ്കരുണമായി ഇടപെട്ടു.

എന്താണ് ആരാധനാലയ നിയമം?

1947 ഓഗസ്റ്റ് 15ന് നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന മതപരമായ സ്ഥലങ്ങളുടെ പരിവര്‍ത്തനം 1991-ലെ ആരാധനാലയ നിയമം വിലക്കുന്നു. രാമക്ഷേത്ര പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തില്‍ സാമുദായിക സൗഹാര്‍ദം നിലനിര്‍ത്താനാണ് ഈ നിയമം നടപ്പിലാക്കിയത്. എന്നിരുന്നാലും, പഴുതുകളും പരസ്പരവിരുദ്ധമായ വ്യാഖ്യാനങ്ങളും ആവര്‍ത്തിച്ചുള്ള വെല്ലുവിളികളിലേക്ക് നയിച്ചു. ഒരു സ്ഥാപനത്തിന്റെ ചരിത്രപരമായ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ച് അന്വേഷണം നടത്താന്‍ നിയമം അനുവദിക്കുന്നു, എന്നാല്‍ അത്തരം സര്‍വേകള്‍ കൃത്യമായ ഫലങ്ങള്‍ നല്‍കാതെ സമൂഹത്തില്‍ അശാന്തിക്ക് ആക്കം കൂട്ടുമെന്ന് വിമര്‍ശകര്‍ വാദിക്കുന്നു. ഒരു മതപരമായ സ്ഥലത്ത് മാറ്റങ്ങളൊന്നും വരുത്താന്‍ കഴിയുന്നില്ലെങ്കില്‍, ഈ അന്വേഷണങ്ങള്‍ എന്തിനുവേണ്ടിയാണ്.

ഇത് പുതിയതാണോ?

ചര്‍ച്ചകള്‍ പള്ളികളില്‍ മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നില്ല. ബുദ്ധമത കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ നിര്‍മ്മിച്ച ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളെക്കുറിച്ചും അവകാശവാദങ്ങള്‍ ഉന്നയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, രാമേശ്വര് ധാം, കേരളത്തിലെ ശബരിമല ക്ഷേത്രം എന്നിവ ചരിത്രപരമായ അനീതികള്‍ ആരോപിക്കുന്ന ഗോത്ര വിഭാഗങ്ങളുടേതാണെന്ന അവകാശവാദം ഉയര്‍ന്നിട്ടുണ്ട്. 2018-ല്‍ ഐക്യമല അരയ മഹാസഭ നേതാവ് പി കെ സജീവ് പ്രസ്താവിച്ചു, 'സര്‍ക്കാര്‍ ക്ഷേത്രം ഞങ്ങള്‍ക്ക് തിരികെ നല്‍കുകയും ചരിത്രപരമായ തെറ്റുകള്‍ തിരുത്തുകയും വേണം. 

മുന്‍കാല അതിക്രമങ്ങള്‍ക്ക് പ്രായശ്ചിത്തം ചെയ്യേണ്ട സമയമാണിത്. ഈ അവകാശവാദങ്ങള്‍ ചരിത്രത്തിന്റെയും വിശ്വാസത്തിന്റെയും സങ്കീര്‍ണ്ണമായ പാളികള്‍ വെളിപ്പെടുത്തുന്നു, നമ്മുടെ പൈതൃകത്തെ എങ്ങനെ സംരക്ഷിക്കുകയും വ്യാഖ്യാനിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള അസുഖകരമായ ചോദ്യങ്ങള്‍ ഉയര്‍ത്തുന്നു.

ഹിന്ദുത്വ പ്രസ്ഥാനത്തിനുള്ളിലെ നേതാക്കള്‍ പോലും ഇത്തരം തര്‍ക്കങ്ങള്‍ വര്‍ദ്ധിച്ചുവരുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ജാഗ്രത പ്രകടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. 2022ല്‍ നാഗ്പൂരില്‍ നടത്തിയ പ്രസംഗത്തിനിടെ ആര്‍എസ്എസ് മേധാവി മോഹന്‍ ഭഗവത് പറഞ്ഞു, ചില സ്ഥലങ്ങളില്‍ ഞങ്ങള്‍ക്ക് പ്രതീകാത്മക വിശ്വാസമുണ്ട്, എന്നാല്‍ ദിവസവും ഒരു പുതിയ പ്രശ്നം കൊണ്ടുവരേണ്ട ആവശ്യമില്ല. എന്തുകൊണ്ടാണ് സംഘര്‍ഷങ്ങള്‍ വര്‍ദ്ധിക്കുന്നത്? നമ്മുടെ പാരമ്പര്യങ്ങള്‍ കാരണം നമുക്ക് ഗ്യാന്‍വാപിയില്‍ വിശ്വാസമുണ്ട്, എന്നാല്‍ എന്തിനാണ് എല്ലാ ആരാധനാലയങ്ങളിലും ഒരു ശിവലിംഗം തിരയുന്നത്? അതും പുറത്തുനിന്ന് വന്നതാണെങ്കിലും ഒരു ആരാധനയാണ്. അത് സ്വീകരിച്ചവര്‍ ഇപ്പോള്‍ പുറത്തുള്ളവരല്ല, ഇത് മനസ്സിലാക്കണം'.

സംയമനം പാലിക്കണമെന്ന് പറയുന്ന ഇത്തരം പരാമര്‍ശങ്ങള്‍ക്കിടയിലും, മസ്ജിദുകള്‍ക്ക് താഴെയുള്ള ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ കണ്ടെത്താനുള്ള പ്രചാരണങ്ങള്‍ തടസ്സമില്ലാതെ തുടരുകയാണ്. വലിയ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ പശ്ചാത്തലത്തില്‍ ഈ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ എന്താണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്? മതപരമായ സ്ഥലങ്ങള്‍ക്കെതിരായ പ്രതിഷേധം പലപ്പോഴും അക്രമത്തിലേക്ക് നീങ്ങുന്നു. ഒരു നിര്‍ദ്ദിഷ്ട സമൂഹം ഉള്‍പ്പെടുന്ന പ്രതിഷേധത്തിനിടെ ഈ സംഭവങ്ങള്‍ ഇത്ര സാധാരണമായിരിക്കുന്നത് എന്തുകൊണ്ട്? എന്തുകൊണ്ടാണ് ഇത്തരം അക്രമങ്ങള്‍ തടയാന്‍ പോലീസിന് കഴിയാത്തത്?

യുപിയില്‍ കഴിഞ്ഞാഴ്ചയുണ്ടായ സംഭവങ്ങളില്‍ അഭിഭാഷക കമ്മിഷണര്‍ക്കും പൊലീസിനും വീഴ്ച പറ്റിയെന്ന ആരോപണം ശക്തമാണ്. ഇത്തരം സംഭവങ്ങളിലേക്ക് രാജ്യം പോകാന്‍ കാരണം മുന്‍ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഡിവൈ ചന്ദ്രചൂഢാണെന്ന് പിഡിപി നേതാവ് മെഹ്ബൂബ മുഫ്തി ആരോപിക്കുന്നു.  ഹിന്ദുക്കളും മുസ്ലിങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സംഘര്‍ഷം വര്‍ധിപ്പിക്കാന്‍ സാധ്യതയുള്ള ഇത്തരം സര്‍വേകള്‍ക്ക് വഴിയൊരുക്കിയത് മുന്‍ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഡിവൈ ചന്ദ്രചൂഡ് ആണെന്ന് മെഹബൂബ മുഫ്തി കുറ്റപ്പെടുത്തി. വാരണാസിയിലെ ഗ്യാന്‍വാപി പള്ളി ക്ഷേത്ര നിര്‍മ്മിതിക്ക് മുകളിലാണോ എന്ന് പരിശോധിക്കാന്‍ 2023ല്‍ ചന്ദ്രചൂഡിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ബെഞ്ച് ഉത്തരവിട്ടത് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി അവര്‍ പറഞ്ഞു.

2022ലാണ് ഇത് സംബന്ധിച്ച ഹര്‍ജി അദ്ദേഹം കേട്ടത്. 1991ലെ ആരാധനാലയ (പ്രത്യേക വ്യവസ്ഥകള്‍) ആക്ട് പ്രകാരം ഒരു ആരാധനാലയത്തിന്റെ മതപരമായ സ്വഭാവം കണ്ടെത്തുന്നതിന് വിലക്കില്ലെന്നും ചന്ദ്രചൂഡ് വാദിച്ചു. എന്നാല്‍ ഈ നിയമത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ ഗ്യാന്‍വാപി സര്‍വേക്കെതിരെ നല്‍കിയ ഹര്‍ജി സുപ്രീം കോടതി ഇതുവരെ പരിഗണിച്ചിട്ടില്ല. ഇതിന്റെ ഭരണഘടനാ സാധുത മറ്റൊരു ബെഞ്ച് പരിഗണിക്കാനിരിക്കുകയാണ്. ചന്ദ്രചൂഡിന്റെ വിധിയുടെ ഫലമായാണ് ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ സംഭാലില്‍ അടുത്തിടെ അക്രമം നടന്നതെന്നും അവര്‍ ആരോപിച്ചു.

അനാവശ്യവും നിയമവിരുദ്ധവുമായ നിലപാടാണ് അജ്മീര്‍ ദര്‍ഗയുടെ കാര്യത്തില്‍ കോടതി എടുത്തതെന്ന് സിപിഎം എംഎല്‍എ യൂസഫ് തരിഗാമി പ്രതികരിച്ചു. 1991ലെ നിയമത്തിലെ വ്യവസ്ഥകള്‍ക്ക് വിരുദ്ധമാണിത്. നിവേദനങ്ങളിലൂടെ മതപരമായ സ്ഥലങ്ങളില്‍ സര്‍വേ ആവശ്യപ്പെടുന്നത് അംഗീകരിക്കാനാകില്ല. സര്‍ക്കാരിത് നിരുത്സാഹപ്പെടുത്തണമെന്നും അദ്ദേഹം ആവശ്യപ്പെട്ടു. സംഭാലിലെ പ്രശ്നത്തില്‍ സുപ്രീംകോടതി അടിയന്തരമായി ഇടപെട്ടില്ലായിരുന്നെങ്കില്‍ പ്രശ്നം കൂടുതല്‍ സങ്കീര്‍ണമായേനെ. സര്‍വേ നടത്തുന്നതിന് ഒന്‍പത് ദിവസം സമയമുണ്ടായിരുന്നിട്ടും അഭിഭാഷക കമ്മിഷ്ണര്‍ കോടതി ഉത്തരവിട്ട അന്ന് തന്നെ പള്ളിയില്‍ സര്‍വേ നടത്താനെത്തി. 

പ്രദേശവാസികളെ അറിയിക്കാതെയും വിശ്വാസത്തിലെടുക്കാതെയുമുള്ള ഈ നടപടിയാണ് അക്രമത്തില്‍ കലാശിച്ചത്. സര്‍ക്കാരും പൊലീസും യാതൊരു മുന്‍കരുതലും എടുത്തില്ല. പൊലീസ് വെടിവെയ്പ്പില്‍ ആറ് പേര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ട ശേഷം ജുഡീഷ്യല്‍ അന്വേഷണത്തിന് സര്‍ക്കാര്‍ ഉത്തരവിട്ടിരിക്കുകയാണ്. എന്നാല്‍ അതിന്റെ പരിധിയില്‍ പ്രധാനവിഷയങ്ങളൊന്നും വരില്ലെന്ന് പ്രതിപക്ഷം ആരോപിക്കുന്നു. എല്ലാം നാട്ടുകാരുടെ കണ്ണില്‍ പൊടിയിടാനുള്ള പരിപാടിയാണ്. ഇതിലൂടെ ആരാണ് നേട്ടം കൊയ്യുന്നതെന്ന് വ്യക്തമാണ് എന്നും അവര്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.

#India #religion #politics #temple #mosque #dispute #law #history